Geat sáhttet oažžut veahki mis?

Ulbmiljoavku ii leat ráddjejuvvon dihto diagnosaide.

Johtti veajuiduhttinjoavku (ART) veahkeha rávisolbmuid geain lea doaibmaváili mat addet bistevaš ja máŋggabealat váttisvuođaid. Dát váttisvuođat sáhttet bohciidit iešguđetge osiin eallimis, nu mo ovdamearkka dihte lagas gaskavuođain, bargosajis, skuvllas dahje astoáiggis.

Oapmahaččat ja veahkkebálvalus olbmo birrasis sáhttet maiddá oažžut doarjaga ja bagadallama mis.

Maid mii dahkat?

Mii láhčit vai iešguđetge fágainstánssat profešuvnnaid, etáhtaid ja dásiid rastá sáhttet ovttasbargat, nu ahte gelbbolašvuohta mii lea olámuttos geavahuvvo nu bures go sáhttá dutnje guhte dárbbašat veahki.

Doaimmat ovttaskas áššiin sáhttet sisttisdoallat:

• Kárten ovdal veajuiduhttima spesialistadearvvašvuođabálvalusas - veajuiduhttin mii lea eanet mearrediđolaš sáhttá dagahit ahte du ja fágabargiid rahčamuš šaddá beaktilat ja eanet ulbmillaš.
• Mii sáhttit doalahit oktavuođa duinna, digaštallat duinna, bagadit ja čuovvut du iešguđetge osiid čađa veahkkeapparáhtas vai du veajuiduhttimis lea joatkevašvuohta ja vai lea oktilaš.
• Kárten, bagadallan, heiveheapmi ja čuovvoleapmi dan fálaldaga ektui mii lea dan gielddas gos orut.

• Veahkki ja bagadallan Individuála Plána hábmema oktavuođas.

• Oahppandoaibmabijuid hábmen ja čađaheapmi, dutnje, oapmahaččaide ja bargiide gielddain.

Eanet johtti veajuiduhttinbálvalusaid birra

ART álggahuvvui prošeaktan 1996 čavčča, ja šattai bissovaš fálaldahkan Finnmárkku buohcciviesus 1999:s.

Buot Davvi-Norgga dearvvašvuođadoaimmahagain lea ART. Vai sáhttit ovttasbargat ja ovdánahttit buriid bálvalusaid olles guovllus de lea Regionála Fierpmádat ART:i Davvi-Norggas ásahuvvon.

Váldde oktavuođa minguin:

Buohkat sáhttet váldit oktavuođa minguin ART:s jearran dihte ráđiid dahje digaštallat veajuiduhttima, muhto jus mii galgat bargat čiekŋalat ja bargat viidásat veajuiduhttinfálaldagain dihto olbmo ovddas, de dárbbašat mii formálalaš ohcama man doavttir lea vuolláičállán.

Ohcamat sáddejuvvojit ossodaga oktasaš sisaváldinjovkui.