​Norgga lága ektui lea sámegiella ja dárogiella ovttadássásašgielat sámi giellahálddašanguovllus. Finnmárkkus leat vihtta dákkár gieldda, ja pasieanttain geat dáhttot lea riekti oažžut bálvalusaid sámegillii Finnmárkku buohcciviesus.

Finnmárkku buohcciviesus lea olu dáhkkon nannet sámegiela

Kvalitehta- ja ovdánahttinhoavda Anne Grete Olsen muitala ahte lea dahkkon olu dan ovdii nannet vejolašvuođaid geavahit sámegiela dearvvašvuođadoaimmahagain Finnmárkkus daid maŋimuš jagiid.

- Earret eará leat mii ožžon ođđa neahttasiidduid mas buot pasieanttadieđut almmuhuvvojit sihke dárogillii ja sámegillii. Eanaš oassi praktihkalaš dieđuiguin ja dieđut min ossodagaid ja divššodanbáikkiid birra leat maid guktot gillii. Mii hukset dađistaga eanet diehtojuohkima divššodanfálaldagaid ja guorahallamiid birra.  Mii leat maid ožžon sadjái dulkonbálvalusa. Sámegieldulka lea fidnemis telefovnna ja videoságastallama bokte beaivet ja eahkedis. Vai min bargit sáhttet dikšut sámegielhálli pasieanttaid muitala Olsen.

- Ja eat ge galgga vajáldahttit ahte Hámmárfeasta buohcciviessu leamaš máŋga jagi jo sámegiella dulkka guhte bargá olles áigge virggis buohcciviesus, muitalastá dulkonprošeavtta jođiheaddji Randi Andersen.

Lea ain olu bargu

- Mii oaidnit dattetge ahte lea olu bargu mii ain gáibiduvvo ovdal go mii leat ollašuhttán norgga lága áigumušaid ja gáibádusaid, joatká Olsen.

- Ovdamearkka dihte de eat nagot mii sáddet sámegielreivviid buohkaide geat dan dáhtošedje. Váikko dahkko olu ja buorre bargu dain iešguđetge ovttadagain ja ossodagain de mis váilo guovddáš orgána mii sáhttá koordineret daid iešguđetge evttohusaid. Ja danin mii leatge ásahan dákkár sámegiella giellalávdegotti. Lávdegoddi galgá buktit ráđiid dearvvašvuođalágádussii. Rávvet mo buoremus lági mielde sáhtášii láhčit dili sámi pasieanttaide.

- Lea hui buorre go dát bargu lea álggahuvvon, muitala lávdegotti jođiheaddji Ann-Karin Furskognes gii beaivválaččat bargá SÁNAG:a dutkan ja ovdánahttinovttadaga (DjO) jođiheaddjin. - Mii eat galgga leahkit orgána mii dušše báhpáriid sirddaša, muhto mii galgat olahit áššiid. Mii galgat buktit buriid ráđiid lágádusstivrii ja mii galgat hábmet praktihkalaš čovdosiid pasieanttadeaivvademiid oktavuođas.

Ii leat dušše giella, muhto maiddái kulturmáhttu

SÁNAG:a DjO-ráđđeaddi sosiálaantropologa Renathe Simonsen lei bovdejuvvon čoahkkimii logaldallat kulturáddejumi birra sámi pasieanttadeaivvademiid oktavuođas.

- Lea dehálaš ahte ii dušše jurddaš pasieantta giela birra muitala Simonsen.

- Váikko giella leage dat deháleamos kulturguoddi, de juohkehaččas leat dábit, arvvut ja ovdagáttut mat váikkuhit mo mii jurddašat dearvvašvuođa ja buozalmasvuođa birra. Ovdamearkka dihte lea dábálaš ahte sámi pasieanttat hilgot dahje eai daga maidege jus leat bákčasat nugo dábálaš norgga pasieantta livčče dahkan. Dáid beliid birra lea dehálaš dearvvašvuođabargiide diehtit. Muđui sáhttá badjelgeahččat duođalaš dávddaid.

- Lea hui buorre go Finnmárkku buohcciviessu ásaha dákkár lávdegotti. Ja go sin mandáhtta lea guorahallat áššiid mat gusket kultuvrii. Dát čájeha ahte lea dáhttu dáid váldit duođalažžan ja dat lea somá. Háliidan maid seammás ávžžuhit ahte buot ođđa bargit Finnmárkku buohcciviesus oččošedje oahpistankurssa kulturáddejumis mas deattuhuvvo sámi álbmot Finnmárkkus.

Váillaha guovddášinstánssa mii bargá sámegielain ja kulturbargguin

Váikko dahkko olu ja buorre bargu dain iešguđetge ovttadagain ja ossodagain de lea Finnmárkku buohcciviessu váillahan guovddáš instánssa mii sáhttá koordineret ja ovttastit dán barggu.

- Vai mii sáhttit sáddet pasieanttareivviid sámegillii de fertejit ovdamearkka dihte čállit dain iešguđetge ossodagain leahkit oadjebasat ahte sáddejit rivttes reivviid. Mii fertet jorgalahttit buot frásaid ja divššodančilgehusaid mat geavahuvvojit reivviiguin. Ja mii fertet sihkkarastit ahte buot dáhtateknihkalaš systemat nagodit gieđahallat máŋga giela. Dát mearkkaša ahte olu olbmot fertejit bargat fárrolaga, muitala Furskognes.   

- Muhto dál go sámegiellalávdegoddi lea sájis de lea mus buorre jáhkku olahit áššiid!

Fáktaboksa

Finnmárkku buohcciviesu sámegiellalávdegoddi jođihuvvo Ann-Karin Furskognes bokte, gii lea SÁNAG:a dutkan ja ovdánahttinovttadaga (DjO) jođiheaddji. SÁNAG – Sámi našuvnnalaš gealbobálvalus – psyhkalaš dearvvašvuođasuddjen ja gárrendilledikšu. Čállibálvalus gullá lágádusa gulahallanguovddážii. Lávdegottis leat miellahtut buot njealji klinihkas, geavaheddjiidlávdegottis ja Finnmárkku buohcciviesu dulkonprošeavttas.

Sámegiela giellalávdegoddi galgá buktit ráđiid Finnmárkku buohccivissui das mo sáhtášedje ásahit doaibmabijuid vai lágádus olahivčče daid juridihkalaš, etihkalaš ja pasieanttasihkkarvuođa geatnegasvuođaid sámegiela hárrái.

Sámegiel giellalávdegotti miellahtut

Ann-Karin Furskognes (jođiheaddji), SÁNAG DjO
Eilert Sundt (čálli), Gulahallan
Ellen Inga Hætta, Klinihkka Hámmárfeasta, Spesialistadoavttirguovddáš Kárášjohka
Are Nedrejord, Klinihka prehospitála bálvalusat, Biilaambulánsa Gaska-Finnmárku
Berit Gaup, SANKS, MNP Kárášjohka
Randi Andersen, Dulkonprošeakta
Jørgen Dahl, Geavaheddjiidlávdegoddi

Oktavuođaolmmoš

Ann-Karin Furskognes
M 948 74 810
Ann-Karin.Furskognes@finnmarkssykehuset.no

Preassagovva